سنگ کلیه از متبلور شدن مواد معدنی در کلیه ها تشکیل می شود. وجود این سنگ ها در ادرار می تواند باعث درد خفیف تا شدید شود. بسیاری از این سنگ ها را می توان در خانه برداشت، اما برخی از آنها نیاز به جراحی سنگ کلیه دارند. در نتیجه اولین کاری که باید انجام شود مراجعه به متخصص کلیه برای تعیین اندازه و نوع سنگ است.
پیشگیری از سنگ کلیه با تغییر سبک زندگی
هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از سنگ کلیه وجود ندارد، به خصوص اگر سابقه خانوادگی دارید. تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی و همچنین برخی داروها می تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند.
برخی تغییرات سبک زندگی می تواند به پیشگیری از سنگ کلیه و علائم آن کمک کند، از جمله:
آب زیاد بنوشید نوشیدن آب فراوان بهترین راه برای پیشگیری از سنگ کلیه است مصرف آب زیاد حجم ادرار را افزایش می دهد و برعکس کمبود آب باعث غلیظ شدن ادرار می شود. که در این شرایط امکان پذیر است نمک که باعث تشکیل سنگ می شود، کمتر حل می شود
مصرف مرکبات را به دلیل وجود سیترات های طبیعی که به کاهش و جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می کند، افزایش دهید.
غذاهای غنی از کلسیم بخورید. شایع ترین نوع سنگ کلیه، سنگ اگزالات کلسیمی است و بسیاری از مردم فکر می کنند که باید از مصرف کلسیم اجتناب کنند. اگرچه یک رژیم غذایی با کلسیم کافی می تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را تا حدودی افزایش دهد.
نوشابه ننوشید. نوشابه های گازدار سرشار از فسفات و سایر مواد شیمیایی هستند که می توانند باعث ایجاد سنگ کلیه شوند.
مصرف قند خود را کاهش دهید. ساکارز و فروکتوز موجود در شکر و شیرینی ها می توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
از مصرف مکمل های ویتامین C خودداری کنید مکمل های ویتامین C (اسید اسکوربیک) می توانند باعث ایجاد سنگ کلیه به خصوص در مردان شوند. مطالعات نشان داده است که خطر ابتلا به بیماری کلیوی در مردانی که مقادیر زیادی ویتامین C مصرف می کنند، دو برابر می شود.
مصرف غذاهای غنی از اگزالات را کاهش دهید. برخی از سنگ های کلیه از اگزالات، یک ترکیب طبیعی که در برخی غذاها یافت می شود، ساخته می شوند. محدود کردن غذاهای سرشار از اگزالات می تواند به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک کند.
غذاهای غنی از اگزالات عبارتند از:
قهوه
ریواس
چغندر
اسفناج
شکلات
زنگ زدن
سد گندم
محصولات سویا
سیب زمینی های شیرین
درمان سنگ های کوچک کلیه
این سنگ کلیه به قدری کوچک هستند که اغلب از روی هم عبور می کنند. در برخی موارد، این سنگ ها می توانند باعث دردی شوند که معمولاً 1 تا 2 روز طول می کشد. پزشک ممکن است داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی را برای تسکین درد تجویز کند.
و کمک به حذف سنگ های کوچک کلیه:
آب بنوشید نوشیدنی های دیگر مانند چای و قهوه بنوشید.
مقداری آب لیموی تازه به آبی که می نوشید اضافه کنید
از نوشیدنی های گازدار خودداری کنید.
مصرف نمک خود را کاهش دهید
درمان سنگ کلیه بزرگ
برای سنگ کلیه که خود به خود دفع نمی شوند، اغلب از درمانی به نام سنگ شکنی استفاده می شود. در این روش از امواج ضربه ای برای شکستن سنگ های بزرگ به سنگ های کوچکتر استفاده می شود که سپس می توانند از دستگاه ادراری عبور کنند. علاوه بر این، تکنیک های جراحی برای حذف سنگ کلیه توسعه یافته است. این اعمال را می توان با ایجاد یک برش کوچک در پوست (برداشتن سنگ کلیه از پوست) یا با عبور ابزار جراحی (آندوسکوپی مزنیکال) از طریق مزانتر و مثانه به مزانتر انجام داد.
تشخیص سنگ کلیه توسط دکتر کیوان آقامحمدپور
تأیید وجود سنگ کلیه با علائم آشکار زمانی مشکوک است که سایر علل درد شکم یا پهلو را کنار بگذارند. معمولاً برای تأیید تشخیص از تصویربرداری استفاده می شود. یک روش تشخیصی سی تی اسکن اسپیرال بدون استفاده از مواد حالب رایج ترین روش تشخیصی برای تعیین وجود سنگ یا انسداد در حالب است. در زنان باردار و سایر افرادی که در معرض تشعشع نیستند، می توان برای تایید تشخیص سونوگرافی انجام داد.
علائم سنگ کلیه
مهمترین علائم سنگ کلیه عبارتند از:
درد در دهان و پهلو
خون در ادرار
تهوع و استفراغ
دیدن چرک در ادرار
احساس سوزش در ادرار
تب و لرز در صورت وجود عفونت کلیه
علل ایجاد سنگ کلیه
کم آبی بدن: در واقع وقتی حجم ادرار شما کاهش می یابد، غلظت آن افزایش می یابد که تنها منجر به تجمع مواد زائد در کنار یکدیگر و تشکیل سنگ می شود.
سابقه خانوادگی و ژنتیک: عوامل ژنتیکی مانند بیماری متابولیک سیستین ادراری باعث ایجاد سنگ سیستین می شوند. در عین حال، برخی افراد به بیماری کلیه پلی کیستیک مبتلا هستند که منجر به ایجاد سنگ های داخلی زیادی می شود.
تغذیه نامناسب: خوردن غذاهای غنی از کلسیم و اگزالات منجر به تشکیل سنگ های فسفات و اگزالات کلسیم می شود. به عنوان مثال مصرف غذاهایی مانند اسفناج، ریواس، بلغور (نوعی هلیوم حاصل از ذرت) و غلات کامل به دلیل داشتن اگزالات زیاد باید کاهش یابد. با این حال، کلسیم نباید به طور کامل حذف شود. در عوض، باید مصرف غذاهای دیگر مانند نمک و غذاهای کنسرو شده را کاهش دهید. مکمل های پروتئین حیوانی و ویتامین C نیز باید محدود شود.
انواع سنگ کلیه
سنگ های کلسیمی: یکی از رایج ترین انواع سنگ ها سنگ های کلسیمی هستند که به دلیل وجود کلسیم و اگزالات در خون تشکیل می شوند. استفاده از برخی داروهای خاص و افزایش زیاد ویتامین D از جمله دلایلی است که می تواند غلظت کلسیم را افزایش دهد. عوامل ژنتیکی و مصرف غذاهای حاوی اگزالات مانند اسفناج می تواند سطح اگزالات را افزایش دهد.
سنگ های اسید اوریک: یکی از محصولات متابولیسم پروتئین، اسید اوریک است که افزایش بیش از حد آن می تواند منجر به تشکیل سنگ در حالب ها شود.
سنگ های استروویت: این نوع سنگ در اثر عفونت باکتریایی دستگاه ادراری ایجاد می شود و بیشتر در خانم ها دیده می شود.
سنگ سیستین: در موارد بسیار نادر، عوامل ارثی در برخی افراد باعث دفع بیش از حد اسید آمینه توسط کلیه و در نهایت منجر به تشکیل سنگ می شود.